Huisvlijt: vraag én antwoord

Geplaatst op 20-09-2024  -  Categorie: Algemeen openbaar  -  Auteur: Annemiek Verhoef

Soms komen er mailtjes binnen bij redactie of bestuur die cryptisch ogen.
Vorige week kreeg ik er via siraterces.[antispam].@merklap.nl een met als onderwerp:  'Kent u iemand?' 
Nee, geen contactadvertentie, maar een vraag over een borduurwerk.
De inhoud van de mail luidde: 

Goedemiddag, 

Voorouders van ons maakten rond 1915 dit borduurwerk.
Ik ben op zoek naar meer informatie over de herkomst van patroon?
De geschiedenis van dit soort huisvlijt.
Bent of kent u misschien iemand die mij verder kan helpen?

bijbels-tafereel

Ik ben niet zo iemand, maar ik ken wél iemand die deze persoon verder kan helpen, dus ik stuurde de mail door aan medebestuurslid Nelleke. Zij kwam al heel snel met een uitgebreide, gedetailleerde reactie, die ik graag deel, omdat het voor veel meer mensen interessant kan zijn.

Geachte heer B., beste H.,

Dergelijke patronen waren de hele negentiende eeuw heel populair.
Ze kwamen aanvankelijk vooral uit Berlijn, en ze waren bedoeld om met wol te worden geborduurd.
Er zijn er heel veel gemaakt, bloemen, landschapjes, scenes met kinderen en dieren, noem maar op.
Bijbelse patronen zoals dit waren er ook, hoewel ik er niet veel gezien heb.
Wie dit specifieke patroon ontworpen heeft, zou ik niet kunnen zeggen. Er zijn er vreselijk veel geweest.
Als je het oorspronkelijke patroon in handen hebt, staat daar soms een uitgever op, maar dat werd natuurlijk niet meegeborduurd.
Je zou dan toevallig tegen dat patroon aan moeten lopen.
Kleinere patronen werden ook vaak op merklappen geborduurd.
Dit is geen merklap, maar zo vanaf het eind van de negentiende eeuw zie je wel lappen waar iemand de op school geleerde techniek en patronen van een merklap gebruikt voor een geborduurd ‘schilderij’. Zoiets lijkt dit te zijn.
Meisjes leerden op school kruissteken borduren, en gebruikten dat soms later om wandversieringen te maken. Soms gewoon versiering, soms als geschenk bij een huwelijk of huwelijksjubileum.
En bij zoiets als dit misschien ook vanwege de betekenis die de afbeelding voor haar had.
Hoe dan ook: zoiets als dit was vrij zeker vrijetijdsbesteding, geen schoolwerk.
Ik was ook geïnteresseerd in de initialen op de lap. Op merklappen zijn dat dan vaak de maakster en haar ouders.
Ik ben daarvan uitgegaan, en vond Garrit Jan Wonnink (de J werd heel lang als I geschreven), Berendina Poesse en hun dochter Hendrika Grada Wonnink, geboren 28 mei 1894 in Laren (Gld).  Zie  https://www.wiewaswie.nl/nl/detail/18152895.
Geen garantie dat dat klopt; het kan zijn dat er meer gezinnen waren met deze initialen. Maar u kunt dat checken natuurlijk.
In elk geval was Hendrika in 1915 een jaar of 20. Oud genoeg om van school af te zijn, en ze trouwde pas in 1917. Het zou kunnen. 

Heb ik daarmee uw vraag voldoende beantwoord?

Met vriendelijke groet,
Nelleke Ganzevoort
bestuurslid MerkWaardig

Mijn reactie op die laatste vraag is klip-en-klaar en ik verwacht dat iedereen het met mij eens is: de vraag van meneer B. is meer dan voldoende beantwoord!